NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
أَبُو
كَامِلٍ
وَحُمَيْدُ
بْنُ
مَسْعَدَةَ
الْمَعْنَى
أَنَّ
خَالِدَ بْنَ
الْحَارِثِ
حَدَّثَهُمْ
حَدَّثَنَا
حُسَيْنٌ
عَنْ عَمْرِو
بْنِ
شُعَيْبٍ
عَنْ أَبِيهِ
عَنْ جَدِّهِ
أَنَّ
امْرَأَةً
أَتَتْ
رَسُولَ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
وَمَعَهَا
ابْنَةٌ لَهَا
وَفِي يَدِ
ابْنَتِهَا
مَسَكَتَانِ
غَلِيظَتَانِ
مِنْ ذَهَبٍ
فَقَالَ
لَهَا أَتُعْطِينَ
زَكَاةَ
هَذَا
قَالَتْ لَا
قَالَ أَيَسُرُّكِ
أَنْ
يُسَوِّرَكِ
اللَّهُ بِهِمَا
يَوْمَ
الْقِيَامَةِ
سِوَارَيْنِ
مِنْ نَارٍ
قَالَ
فَخَلَعَتْهُمَا
فَأَلْقَتْهُمَا
إِلَى النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
وَقَالَتْ
هُمَا
لِلَّهِ
عَزَّ
وَجَلَّ وَلِرَسُولِهِ
Amr b. Şu'ayb'ın babası
vasıtasıyla dedesinden rivayet ettiğine göre,
Bir kadın, kızı ile
beraber Resûlullah (s.a.v.)'e geldi. Kızının kolunda kalın iki tane altın
bilezik vardı. Resûlullah (s.a.v.) kadına:
"Bunun zekâtını
veriyor musun?" buyurdu. Kadın:
Hayır, dedi. Resûlullah
(s.a.v.):
"Kıyamet gününde
Allah'ın onların yerine sana ateşten iki bilezik taktırması hoşuna gider
mi?" deyince, kadın hemen onları çıkarıp Peygamber (s.a.v.)'e uzattı ve
şöyle dedi:
İkisi de aziz ve celil olan
Allah'a ve Resulüne (ait)'dir.
İzah:
Nesai, zekat; Tirmizi,
zekat; Ahmed b. Hanbel, 11-178, 204, 208; VI-452, 453, 455, 461.
Hadiste geçen
"kadın"ın Esma bint Yezid b. es-Seken olduğu söylenmiştir.
Bu hadis süs olarak
kullanılan ziynet eşyasının zekâtını vermenin vâcib olduğuna delâlet
etmektedir.
Ebû-Hanife ve
arkadaşları, Meymûn b. Mihrân, Mücâhid ve Zührî bu görüştedirler. Aynı zamanda
bu görüş, Hz.Ömer, İbn Mes'ûd, İbn Abbâs ve İbn Ömer'den de rivayet edilmiştir.
Ayrıca Saîd b. el-Müseyyeb, Saîd b. Cübeyr, Atâ, Muhammed b. Sîrîn ve Tâvûs'un
da görüşü budur.
Bunlar altın ve gümüş
kapların da zekâtını vermenin vâcib olduğunu söylemişlerdir. Delilleri bu hadis
ile "Altınla gümüşü biriktirip onları Allah yolunda sarf etmeyenler (var
ya) işte onlara elîm bir azabı müjdele!"[Tevbe 34.] âyetidir. Zira âyetin
umumu ziynet eşyasını da içine almaktadır. Onu delilsiz olarak âyetin umumundan
istisna etmek caiz değildir.
İmam Mâlik, İmam Şafiî,
Kasım b. Muhammed, Şa'bî, Katâde, Muhammed b. Ali, Ebû Ubeyd, İshak ve Ebû
Sever, "süs olarak kullanmak için alınan ziynet eşyası zekâta tabi
değildir" demişlerdir. Bu görüş aynı zamanda Câbir, Enes, Hz. Âişe, Esma
ve bir kavle göre, İbn Ömer'den rivayet edilmiştir. Delilleri Dârekutnî'nin
Câbir'den rivayet ettiği hadistir. Câbir'in merfû olarak rivayet ettiği hadis
şudur: "Ziynet eşyası zekâta tabi değildir" [Dârekutnî, Sünen, II,
107.] Bu hadis, tenkid edilmiş senedlerle rivayet edilmiştir. Bir başka
delilleri Mâlik'in Muvatta'da Abdurrahmân b. el-Kâsım'ın babasından rivayet
ettiği, "Hz. Âişe, kardeşinin yetim kızlarına bakıyordu, onların ziynet
eşyası olduğu halde zekâtını vermiyordu" haberiyle Nâfi'den rivayet ettiği
"Abdullah b.Ömer'in kızları ile cariyelerinin ziynet eşyası vardı da
onların ziynet eşyasından zekât vermezdi" haberidir. Beyhakî de Amr b.
Dînâr tarikiyle şunu rivayet etmiştir:
"İşittik ki İbn
Halid, Câbir b. Abdullah'a:
Ziynet eşyasının zekatı
var mıdır? diye sordu Câbir:
Hayır, dedi. İbn Hâlid:
Bin dinar olsa da mı?
deyince, Câbir;
Daha fazla olsa da,
cevabını verdi."
Bazıları da
"ziynet eşyasının zekâtını vermek, Ömürde bir sefer vâcibtir,"
demişlerdir. Bu kavi Enes'ten rivayet edilmiştir.
Hattâbî dedi ki,
"âyetin zahiri onun vâcib olduğunu söyleyenlerin görüşünü desteklemektedir
ki, bu eser de onu te'yid etmektedir. Vâcib olmadığını söyleyenlerin delili
olarak bazı eserler vardır. Ancak ihtiyatlı olanı, verilmesidir."
İbn Kattan bu hadisin
isnadının sahih olduğunu söylemiştir. Tirmizî de bunu İbn Lehîatarikiyle Amr b.
Şuayb'tan rivayet etmiş ve demjştirki: "bu, el-Müsennâ b. es-Sabbah'ın Amr
b. Şuayb- hadisin bir benzeridir, el-Müsennâ b. es-Sabbâh ile İbn Lehîa hadis
rivayet etmede zayıftırlar. Bu konuda Peygamber (s.a.v.)'den rivayet edilen
sahih bir şey yoktur."
Netice olarak
diyebiliriz ki, hadisten anlaşıldığına göre ziynet eşyası, zekâta tâbidir. Bu
konuda âlimler arasında ihtilâf vardır. İhtiyatlı olan görüş, onun zekâtını
vermenin vâcib olduğudur.